Czy wiesz, że proces zakochiwania się, w mózgu zaczyna się już po 0,2 sekundy?
Ponad 20 lat temu, antropolog Helen Fisher kierowała zespołem badawczym, który opublikował przełomowe badanie, w którym znalazły się pierwsze obrazy funkcjonalnego MRI (fMRI) mózgów osób w trakcie romantycznej miłości. Badanie to ukazało, jak intensywna faza zakochania aktywuje różne obszary mózgu, w tym te odpowiedzialne za nagrodę i motywację (Fisher et al., 2006).
Zakochać się w 0,2 sekundy?
Tak, to możliwe, choć wydaje się to nieprawdopodobne! Zaledwie tyle czasu wystarczy nam na błyskawiczną ocenę. Ciało migdałowate – część mózgu odpowiedzialna za reakcje emocjonalne, rozpoczyna kaskadę reakcji hormonalnych – odpowiedzialnych za uczucie zakochania. Ciało migdałowate aktywuje obwód w mózgu, odpowiedzialny za reakcje emocjonalne, co prowadzi do wydzielania hormonów, takich jak dopamina, która jest związana z uczuciem przyjemności i nagrody. W tym czasie oceniamy atrakcyjność drugiej osoby, co jest kluczowym krokiem w procesie zakochiwania się.
Przeczytaj także? Czy miłość od pierwszego wejrzenia jest możliwa?
Pierwsze 4 miesiące – intensywna faza zakochania
Pierwsze miesiące związku to okres intensywnej aktywacji układu nagrody w mózgu, który jest odpowiedzialny za produkcję dopaminy – neuroprzekaźnika wywołującego uczucie szczęścia i euforii. W tym czasie aktywność kory przedczołowej, która odpowiada za racjonalne myślenie, spada aż o 40%. Poziom serotoniny, związany z regulacją nastroju, również spada, co może przypominać objawy nerwicy natręctw.
Badanie przeprowadzone przez Marazziti et al. (1999) wykazało, że poziom serotoniny u osób zakochanych może być porównywalny z poziomem u osób cierpiących na nerwicę natręctw. Badacze sugerują, że intensywne emocje towarzyszące początkowej fazie zakochania mogą wpływać na nasz stan emocjonalny w podobny sposób jak zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.
8-10 miesięcy – stabilizacja hormonów
Po około 8-10 miesiącach poziomy hormonów zaczynają się stabilizować. W tym czasie wzmacniają się połączenia neuronalne, tworząc swoistą „współdzieloną mapę neuronalną” między partnerami. Jest to kluczowy etap w budowaniu trwałej relacji, gdyż wzmocnienie połączeń neuronalnych wpływa na zwiększenie poczucia bliskości i więzi emocjonalnej.
Badanie przeprowadzone przez Acevedo et al. (2012) wykazało, że długotrwałe relacje romantyczne charakteryzują się unikalnymi wzorcami aktywności mózgowej, które różnią się od tych obserwowanych na początku związku. Badacze sugerują, że stabilizacja hormonów i wzmocnienie połączeń neuronalnych w mózgu są kluczowe dla trwałości związku.
Może Cię zainteresuje? Czy idealna miłość istnieje? Jak jej szukać? Jak ją budować?
12-18 miesięcy – synchronizacja aktywności mózgowej
Po około roku do półtora roku związku następuje synchronizacja aktywności mózgowej partnerów. Oznacza to, że ich mózgi zaczynają działać w bardziej zharmonizowany sposób, co prowadzi do tworzenia trwałych śladów pamięciowych i stabilizacji nowych szlaków neuronalnych. Jeśli w tym czasie zbudowano odpowiednią relację, można przejść do miłości, którą będzie się pielęgnować przez kolejne lata.
Tym razem badanie przeprowadzone przez Schneiderman et al. (2012) wykazało, że synchronizacja aktywności mózgowej między partnerami jest kluczowym elementem trwałego związku. Badacze zidentyfikowali, że pary, które spędzają dużo czasu razem i dzielą wspólne doświadczenia, wykazują wyższą synchronizację aktywności mózgowej, co wpływa na ich więź emocjonalną i stabilność związku.
20 lat razem – wyjątkowa synchronizacja mózgu
Badania z użyciem fMRI pokazują, że pary będące ze sobą ponad 20 lat wykazują wyjątkową synchronizację aktywności mózgowej. Ich mózgi dosłownie „tańczą” w tym samym rytmie podczas wspólnych doświadczeń, co jest dowodem na głęboką więź emocjonalną i trwałe połączenia neuronalne, które rozwijały się przez lata.
Również badania Acevedo et al. (2012) potwierdzają, że długotrwałe związki mają unikalne wzorce aktywności mózgowej, które odzwierciedlają wyjątkową synchronizację i głęboką więź emocjonalną. Badacze sugerują, że pary z długoletnim stażem mają bardziej zharmonizowane mózgi, co wpływa na ich zdolność do współodczuwania i komunikacji.
Trwała miłość – głęboka przebudowa połączeń neuronalnych
Trwała miłość to nie tylko wynik reakcji chemicznych w mózgu, ale także głęboka przebudowa połączeń neuronalnych. Do wykształcenia stabilnych wzorców aktywacji potrzeba minimum 12 miesięcy intensywnej relacji. W tym czasie partnerzy przechodzą przez pełny cykl doświadczeń wspólnych, tworzą stabilne ślady pamięciowe, synchronizują rytmy biologiczne oraz rozwijają „wspólną autobiograficzną pamięć”.
Trudne sytuacje – wzmocnienie więzi
Co ciekawe, badania sugerują, że pary, które przeszły razem przez trudne sytuacje w pierwszym roku związku, wykazują silniejszą synchronizację aktywności mózgowej w długiej perspektywie. Przeżywanie trudnych chwil razem może wzmocnić więź emocjonalną i przyczynić się do trwałego połączenia neuronalnego
Miłość to skomplikowany proces, który angażuje zarówno biologię, jak i emocje. Zakochiwanie się to dynamiczny proces, który ewoluuje przez miesiące i lata, prowadząc do trwałej miłości, którą można pielęgnować przez całe życie.
Odniesienia do badań:
- Acevedo, B. P., Aron, A., Fisher, H. E., & Brown, L. L. (2012). Neural correlates of long-term intense romantic love. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 7(2), 145-159.
- Fisher, H. E., Aron, A., & Brown, L. L. (2006). Romantic love: An fMRI study of a neural mechanism for mate choice. The Journal of Comparative Neurology, 493(1), 58-62.
- Marazziti, D., Canale, D., Vannucchi, G., et al. (1999). Alteration of the platelet serotonin transporter in romantic love. Psychological Medicine, 29(3), 741-745.
- Schneiderman, I., Zilberstein-Kra, Y., Leckman, J. F., & Feldman, R. (2012). Love and the transition to parenthood: Hormones, neuropeptides, and pair bonding. Current Opinion in Neurobiology, 23(2), 1-8.