Kiedy studiowałem coaching, jedna z wykładowczyń podczas analizy naszych planów życiowych zadała pytanie: „A jaki macie plan B?”. Odpowiedzi padały różne, po czym zadała kolejne pytanie: „A jaki macie plan C?”. Tutaj już mniej osób miało coś do powiedzenia, a przy pytaniu o Plan D jeszcze mniej. Gdy zapytała o Plan E, nie było już żadnej odpowiedzi – bo nikt się nad tym wcześniej nie zastanawiał.
To pytanie długo siedziało we mnie. Miałem swoje cele, miałem jasno wytyczoną drogę i realizowałem ją krok po kroku, zgodnie z ustalonym planem. Nie czułem potrzeby posiadania Planu B. Dziś, po wielu życiowych doświadczeniach, mam nie tylko Plan B, ale również C, D, E, a nawet F, bo jak to powiedziała nasza wykładowczyni, warto mieć w życiu kilka scenariuszy. I polecam to robić aż do Planu F!
To doświadczenie uświadomiło mi, jak ważne jest elastyczne podejście do planowania. Wcześniej sądziłem, że konsekwentne trzymanie się jednego planu, bez względu na zmieniające się okoliczności, zapewni mi sukces. Jednak życie potrafi zaskakiwać, a posiadanie alternatywnych planów pozwala na lepsze radzenie sobie z nieoczekiwanymi wyzwaniami. Bez takich alternatyw jesteśmy bardziej podatni na frustrację i poczucie porażki, kiedy coś pójdzie niezgodnie z planem. Każde potknięcie może wydawać się wtedy końcem drogi, a przecież nie musi tak być.
Dlaczego warto mieć plan B, C, a nawet D?
Planowanie kilku scenariuszy nie tylko daje poczucie bezpieczeństwa, ale również elastyczność w działaniu. Kiedy jeden plan zawodzi, możemy szybko przejść do następnego, nie tracąc przy tym motywacji. Istota takiego planowania polega na przewidywaniu potencjalnych trudności oraz posiadaniu gotowych rozwiązań na różne ewentualności. To znacząco zwiększa nasze szanse na sukces, pozwalając jednocześnie zachować spokój i pewność siebie w obliczu życiowych zmian.
Na przykład, jeśli marzysz o awansie w pracy, możesz przygotować kilka ścieżek działania. Plan A może polegać na konsekwentnym rozwijaniu się wewnątrz firmy, Plan B zakładać zmianę branży, jeśli możliwości w obecnej firmie się nie pojawią, a Plan C może obejmować dodatkowe studia lub kursy, które zwiększą Twoją atrakcyjność na rynku pracy. Plan D mógłby uwzględniać założenie własnej działalności, jeśli praca na etacie przestanie Cię satysfakcjonować. Dzięki takiej elastyczności jesteś lepiej przygotowany na zmieniające się warunki i nie czujesz się bezradny w przypadku, gdy Twój główny plan nie zadziała.
Narzędzia do planowania alternatywnych scenariuszy
Aby skutecznie planować kilka scenariuszy, warto korzystać z praktycznych narzędzi, które pomogą uporządkować myśli i opracować różne opcje działania:
-
- Matryca decyzyjna: To potężne narzędzie, które może pomóc w podejmowaniu trudnych decyzji, takich jak wybór kariery czy życiowych priorytetów. Wpisujesz w nią opcje oraz kryteria, które są dla Ciebie istotne (np. stabilność finansowa, satysfakcja zawodowa), a następnie oceniasz każdą opcję, co pomaga obiektywnie ocenić, która ścieżka najlepiej odpowiada Twoim potrzebom.
- Mapa myśli (mind mapping): Umożliwia wizualne rozrysowanie różnych możliwości i scenariuszy, co pomaga uporządkować myśli i dostrzec nowe ścieżki rozwoju. To kreatywne narzędzie pozwala planować alternatywne ścieżki, np. w kontekście kariery czy zmiany stylu życia.
- Analiza SWOT: Dzięki tej analizie możesz zidentyfikować swoje mocne strony (np. kompetencje zawodowe), słabe strony (np. brak doświadczenia w zarządzaniu), szanse (np. wewnętrzne programy rozwoju) oraz zagrożenia (np. konkurencja). Analiza ta pozwala lepiej zrozumieć, jakie kroki podjąć, aby maksymalizować swoje szanse na sukces.
- Aplikacje do zarządzania projektami: Narzędzia takie jak Trello, Asana czy Notion pomagają zarządzać wieloma planami jednocześnie. Możesz stworzyć tablice dla różnych scenariuszy życiowych i śledzić postępy w realizacji każdego z nich, co pomaga w lepszej organizacji działań.
- Bullet journaling: To manualny, ale bardzo elastyczny system organizacji, który pozwala dostosowywać plany do zmieniających się warunków. Możesz zapisywać swoje cele, śledzić postępy i wprowadzać zmiany w miarę pojawiających się nowych wyzwań lub możliwości.
Posiadanie Planów B, C, a nawet D to nie wyraz pesymizmu, lecz strategia, która pozwala zachować elastyczność i spokój w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. Planując alternatywne ścieżki, nie tylko przygotowujemy się na nieoczekiwane, ale także zwiększamy swoje szanse na odniesienie sukcesu. Dzięki temu, nawet jeśli jedno z naszych założeń zawiedzie, będziemy gotowi na kolejny krok – bez utraty pewności siebie i motywacji. W końcu szczęście to… plan B, a może nawet F.
Autor: Marcin Kwapiszewski
Marcin Kwapiszewski
Psycholog, coach, trener, praktyk i pasjonat rozwoju przez duże „R”. Działa zgodnie z maksymą: ” Wybierz drogę, którą nikt nie podąża i pozostaw tam swój ślad”.