W obecnych czasach słowo „dieta” kojarzy nam się głównie z odchudzaniem i kaloriami. Tymczasem dieta to nic innego, jak sposób odżywiania. Każdy stosuje jakąś dietę – mniej lub bardziej dopasowaną do potrzeb swojego organizmu. Media są pełne informacji dotyczących żywienia, a nowoczesne technologie, takie jak aplikacje mobilne, pomagają nam liczyć kalorie i makroskładniki. Tylko, czy liczenie kalorii ma sens?
Czy dieta to tylko odchudzanie i liczenie kalorii?
Wzory umożliwiające wyliczenie zapotrzebowania energetycznego nie są idealne. Całkowita Przemiana Materii (CPM) wynika w dużej mierze z poziomu aktywności fizycznej, którą trudno oszacować. Na szybkie spalanie energii wpływa także wiele zmiennych, takich jak stopień wytrenowania, zawartość beztłuszczowej masy ciała, stres oraz ruchy spontaniczne. Tabele kaloryczności nie odzwierciedlają ze 100% dokładnością wartości energetycznej i odżywczej tego, co zjadamy.
Technologiczne i biologiczne aspekty trawienia
Procesy technologiczne wpływają na zawartość przyswajalnych przez organizm kalorii. Proces trawienia u każdego człowieka przebiega inaczej – niektóre osoby nie są w stanie trawić z zakładaną efektywnością, np. w przypadku nietolerancji laktozy. Nadmierne skupianie uwagi na liczeniu kalorii może prowadzić do zaburzeń odżywiania, takich jak ortoreksja.
Liczenie kalorii, a zdrowa dieta
Osoby z prawidłową masą ciała powinny skupić się głównie na jakości diety. Osoby z nadwagą i niedowagą powinny nauczyć się określać swoje zapotrzebowanie na energię samodzielnie lub z pomocą dietetyka. Wartość odżywcza diety jest równie ważna jak bilans energetyczny – odpowiednia ilość spożywanych kalorii nie zawsze jest równoznaczna z prawidłowym odżywieniem organizmu.
Zobacz także: Czy zdrowa dieta to zawsze 5 posiłków dziennie?
Rola intuicji w zdrowym odżywianiu
Żywienie człowieka to nie matematyka. Wiele osób, mimo stosowania znormalizowanych kalorycznie diet, odczuwa głód. Może to wynikać z nieodpowiednio zbilansowanych makroskładników diety, ale częściej z tego, że wyliczona kaloryczność diety jest po prostu zbyt mała. Wsłuchiwanie się w komunikaty wysyłane przez ośrodki głodu i sytości może przynieść więcej korzyści niż liczenie każdej zjadanej kalorii.
Czy można dokładnie policzyć, ile kalorii zjadamy?
Oczywiście, że nie. Tego typu analizy mogą wykonać jedynie wyspecjalizowane laboratoria. Dane zawarte w tabelach kaloryczności stanowią średnią wartości energetycznej próbek poddanych badaniu. Owoce i warzywa mogą różnić się od siebie ze względu na odmianę, warunki uprawy oraz stopień dojrzałości. Mięso poddane obróbce termicznej traci część białek, które stają się niestrawne i nie dostarczają energii.
Indywidualne różnice w trawieniu
Nie każdy człowiek trawi tak samo efektywnie. Przykładem mogą być osoby, które nie produkują wystarczającej ilości laktazy, a co za tym idzie, nie przyswajają cukru mlecznego tak jak osoby zdrowe.
Może Cię zainteresuje? Zdrowe, czy niezdrowe? Trudne do strawienia zdrowe pokarmy
Potrzeba kontroli, a rzeczywistość
Dokładne wyliczenie zapotrzebowania kalorycznego jest trudne, a nawet niemożliwe. Wpływa na to wiele zmiennych, takich jak stres, intensywność pracy umysłowej czy ilość spożywanego białka. Nadmierna kontrola każdego aspektu życia może prowadzić do obsesji, co nie jest zdrowe. Jedzenie powinno być naturalnym elementem funkcjonowania, a nie centrum zainteresowania.
Pomoc dietetyka
Osoby, które mają trudności z utrzymaniem zdrowej wagi, powinny zwracać uwagę na ilość kalorii w diecie. Jeśli brakuje Ci wiedzy, samozaparcia lub cierpliwości, skonsultuj się z dietetykiem. Dietetyk pomoże oszacować optymalne porcje, rozkład makroskładników oraz odpowiednie odżywienie organizmu pod względem witamin i składników mineralnych.
Liczenie kalorii nie jest jedynym sposobem na zdrową dietę. Klucz do utrzymania zdrowia i prawidłowej wagi leży w zrównoważonym odżywianiu i wsłuchiwaniu się w potrzeby własnego ciała.